تشی: (مازندران گاهی بآن پردارتشی یا شال تشی هم می‌گویند)
تشی بزرگترین جونده ایران است. تشی به جز در کوههای بلند و بیابانهای خشک در سراسر ایران پراکندگی دارد. مخصوصاً در جنگلهای شمال و دامنه کوهها فراوان است. اغلب در حواشی اراضی کشاورزی ساکن می‌شود. تشی در غارها و تنه پوک درختان لانه کرده و از لانه سایر پستانداران مانند روباه استفاده میکند.
خارهای بلند روی بدن تشی او را از سایر پستانداران متمایز میکند. خارهای ناحیه گردن و شانه نازک و بلند است. موقعی که آنها را سیخ میکند به شکل تاجی در می‌آیند که حیوان بزرگ تر به نظر می‌رسد.
خارهای قسمت پشت کوتاه تر و کمی کلفت تر بانوارهای سیاه و زرد و خارهای ناحیه دم کوتاه و سفید رنگ اند.
طول کلی سر و تنه ۷۰ تا ۹۰ سانتیمتر، دم ۸ تا ۱۰ سانتیمتر، طول خار ۱۸ تا ۳۵ سانتیمتر، وزن ۱۱ تا ۲۵ کیلوگرم است.
تشی شب گرد است، به صورت انفرادی زندگی میکند ولی گاهی چند تشی در یک لانه مشاهده شده است. تشی ها معمولاً در سوراخ های وسیع و عمیق، شکاف سنگ ها، غارها، خرابه ها، چاه ها، قنوات متروکه، لانه میسازند. در مناطق مسطح جهت لانه سازی تونلی در زیرزمین ایجاد میکند. حس بویائی و شنوائی قوی ولی بینائی ضعیف دارد.
برخلاف آنچه شایع است تشی ها نمی‌توانند خارهای خود را پرت کنند. در موقع احساس خطر خارها را سیخ میکند و خود را از پشت به حیوان مهاجم می‌کوبند. با این اقدام خارها به بدن حیوان مهاجم فرو می‌رود. خارهای شل شده از بدن تشی کنده می‌شود. گاهی اوقات نیز در حال فرار ناگهان توقف میکند و باعث برخورد حیوان مهاجم با خارهای بدن خود می‌شود.
خوراک تشی بیشتر از قسمتهای گیاهان تغذیه میکند از علفها و بوته ها نیز تغذیه می‌کنند. برای خوردن پیاز و ریشه گیاهان رمین را حفر می‌کنند. به گیاهان غده دار نظیر سیب زمینی علاقه زیادی دارد.
تشی ها معمولاً برای تامین کلسیم خود، استخوان و شاخ حیوانات را به داخل لانه حمل و از آن تغذیه می‌کنند.
تشی ها معمولاً چند ساعت پس از تاریک شدن هوا از لانه خارج میشوند و گاهی برای بدست آوردن غذا کیلومترها راه را طی می‌کنند.
تشی ها عموماً در سال یک بار تولید مثل می‌کنند. پس از دو ماه ۱ تا ۴ بچه می زایند. بچه ها در موقع تولد دارای مو و چشم های باز هستند. تا دو ماهگی وابسته به مادرند در یک سالگی بالغ میشوند. طول عمر تشی حدود ۱۵ سال است. تشی از آفات محصولات کشاورزی و درختان جنگلی است.
دشمن طبیعی تشی پلنگ است. بچه های آن گاهی مورد حمله جغدهای بزرگ قرار می‌گیرند.
به علت شب گرد بودن، داشتن وسیله دفاعی مناسب و تطابق با محیط های مختلف از جمعیت نسبتاً زیادی برخوردار است و خطری نسل آن را تهدید نمی کند.
با تشکر
برادر شما
مهندس خسرو داودی
کارشناس محیط زیست
