موقعیت جغرافیایی ایرا
· مختصّات جغرافیایی
روستای ییلاقی ایرا، با مختصّات عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۵۱ دقیقه و طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۱۰ دقیقه و ارتفاع ۲۱۶۰ متر از سطح دریا در جنوب شرقی قلّه دماوند قرار گرفتهاست. این روستا، از روستاهای بخش بالا لاریجان شهرستان آمل میباشد که در مقابل آن، به سمت شمال؛ شهر رینه، در پائین دست آن روستای اسک، در سمت شرق آن روستاهای نوا و نیاک و جنوب آن روستای لاسم واقع شدهاست.
· آب و هوا
دارای آب و هوایی کوهستانی و خشک در تابستان و سرد و به شدت برفی در زمستان میباشد. موقعیّت جوّی و آب و هوایی روستا موجب شدهاست تا بیشتر اهالی به صورت خوش نشین و در ماههای گرم سال خصوصاً مرداد و شهریور به روستا آمده و از آب و هوای مطبوع آن لذّت کافی را ببرند. اکثر اهالی بقیه فصول سال را در شهر آمل ساکن و مشغول به کسب در آمد میباشند و عده کمی نیز ساکن در شهرهای دیگر میباشند.
· رودها و چشمه سارها
رودها و آبشارهای آن بیشتر فصلی میباشند که از اواخر زمستان تا اواسط بهار؛ پر آب و جاری هستند. امّا چشمههای آن همیشه پر آب و در حال جوشش میباشد که آب مناطق سه گانه ایرا یعنی محل، یاح و خارو را تامین میکنند.آب شرب مورد نیاز اهالی از چشمههای سنگنو ( ایرا رجه)، نوارجه، یاح و خارو تامین میگردد.
· تپّهها و ناهمورایها
روستای ایرا به پلاک ۲۹ و ۳۰ منابع طبیعی بخش هفت آمل؛ شامل تپهها و کوههای زیر است:کوه زریّن جک و گردنه سایه خونی در شمال – کوههای زردلاش، بندِبُن و دو بِرار در غرب- درّه بر افتو ، مرتع راه پشت املاء و کوههای هُماسان، املاء، قبله کَمَر و گِلندان در جنوب – درّه اسپه خاک و قلّه کوه سنگنو در شرق.
· یخچال طبیعی
یخچالی طبیعی در زیر کوه گلندان (گلند) در دل صخرههای بزرگ، به صورت چاهی به عمق حدود ۱۵ متر قرار دارد که برف و بارانهای زمستانه در آن به صورت کریستالهای سفید یخ ذخیره شده و محیط سردی را برای تمامی فصول سال ایجاد میکند. در گذشته مردم از یخهای آن در مراسمات و جشنهای خود استفاده مینمودند. همچنین در مواردی از آن به عنوان انبار و محل نگهداری و ذخیره سازی گوشت و غذاها در طول سال نیز استفاده شدهاست.
· پوشش گیاهی منطقه
۱-۶-۱- گیاهان ساقه علفی یکساله
۱-۱-۶-۱- دارویی: گل گاو زبان، نعناع کوهی، پلنگ مشک، خاکشیر، باریجه، مورد، گلپر، آویشن، پونه (پتنیک)
۲-۱-۶-۱- سبزی خوراکی: شوال، کرک چک، لواس دم، بادرنجوبه، منّا، میچکا ترب، شِنگ، سیرچه، پیازچه، تَرم
۲-۶-۱- گیاهان بوتهای: تمشک، گون(حاوی صمغ کتیرا)، توت فرنگی، خرگوشک، کَما، وَلها، چزِّک، گل محمّدی ( تَلی گِله)
۳-۶-۱- گیاهان چند ساله:
۱-۳-۶-۱- درختچهها: آلبالواک، زرشک
۲-۳-۶-۱- درختها:
آلبالو، گیلاس، سیب، گلابی، زرد آلو، آلوطلائی، آغچه نبات، قیصی،
هلو، فندق، گردو، ازگل، ولیگ، تبریزی، صنوبر، شاه توت، توت، فِک، کاج (وَرس)، کبوته، اوجا، بامشی فِک، سیب وحشی، گلابی وحشی
علاوه بر موارد ذکر شده، در غیر فصل سرما ( اوایل بهار تا اواخر پائیز ) اکثر سبزیها و صیفیهای خوراکی قابل کشت میباشند. همچنین لازم به ذکر است که نام برخی از گونههای گیاهی به زبان محلّی مازندرانی ذکر شدهاست.